Hà NộiHơn 200 chiếc vỏ chai đủ hình dáng đến từ nhiều quốc gia trên thế giới được ông Hòa nâng niu, cất giữ như báu vật sau 18 năm sưu tầm.
Những ngày cuối tháng 10 trời nồm ẩm, ông Nguyễn Khánh Hòa lại lên tầng 4 căn nhà ở phố Linh Lang (Ba Đình) để kiểm tra "kho báu" gồm hàng trăm vỏ chai rượu hình dáng lạ.
"Chẳng ai cất đồ sưu tầm trong thùng, nhét gầm giường như tôi", nhà ngoại giao 71 tuổi cười. Bà Quý, vợ ông có lần phàn nàn "người ta sưu tầm toàn đồ đẹp, nhà mình mua toàn thứ tào lao". Ông giải thích: "Thời còn công tác, có mình tôi lủi thủi ở xứ người nên sưu tầm mónn này cho đỡ buồn".
Ông Hoà sắp xếp lại một phần bộ sưu tập được tích lũy 18 năm qua, chiều 25/10. Ảnh: Quỳnh Nguyễn
Ông Nguyễn Khánh Hòa tốt nghiệp đại học tại Cuba năm 1973 và về công tác tại Vụ Cuba - Mỹ Latinh (nay là Vụ châu Mỹ, Bộ Ngoại giao) từ năm 1980.
Năm 2003, khi đang là tham tán chính trị Đại sứ quán Việt Nam tại Argentina, ông có dịp thăm nhà Đại văn hào Pablo Neruda - người đoạt giải thưởng Nobel văn chương năm 1971, tại Isla Negra, Chile. Vừa bước vào cửa, ông bị choáng ngợp bởi những đồ vật "như một bảo tàng thu nhỏ" trưng bày trước mắt.
Vốn là nhà ngoại giao, lại có tiền, Neruda đi nhiều nơi và sở hữu vô số cổ vật quý giá. Từ cột buồm của con tàu cổ trên thế giới, răng nanh loài cá voi quý hiếm Narval ở Địa Trung Hải, cho đến bộ sưu tập mặt nạ của nhiều quốc gia, bộ sưu tập bướm với các tiêu bản bướm đủ kích cỡ, màu sắc bày la liệt trong nhà. Và trong một góc phòng, nhà ngoại giao người Việt bị thu hút bởi bộ sưu tập các vỏ chai rượu đủ hình thù kỳ lạ.
Ý định muốn sưu tầm một thứ gì đó trong ông ngày càng lớn. Nhưng phí sinh hoạt nhà nước cấp chỉ 400 USD mỗi tháng, việc sưu tập đồ cổ như Neruda là điều ngoài tầm với của ông Hòa. Ông nảy ý định sưu tầm vỏ chai rượu độc, lạ vì chúng thường là biểu trưng của từng nền văn hóa lại rẻ hơn cổ vật truyền thống.
Từ đó, trong những nhiệm kỳ công tác ở Argentina, Chile, Uruguay, Mexico, Cuba, ông Hòa hình thành thói quen đi chợ trời vào cuối tuần để săn tìm vỏ chai rượu. Tùy hình dáng và độ hiếm, mỗi chiếc vỏ chai có giá từ 10 USD cho đến 200 USD. Lương eo hẹp nên ông còn phải rèn thêm kỹ năng mặc cả, dù hiếm khi giảm được nhiều hơn 5 USD. Nhiều lần tìm được món đồ đẹp, ông thích đến mê mẩn, nhưng đành ngậm ngùi đặt xuống vì giá quá "chát".
"Giống như hàng second hand, mỗi chai chỉ có một mẫu duy nhất, không mua là mất", ông kể.
Ông Hoà giới thiệu về chiếc vỏ chai đầu tiên mua ở chợ trời mô tả một nàng Geisha của Nhật Bản với giá 40 USD năm 2003. Ảnh: Quỳnh Nguyễn
Chỉ tay vào từng vỏ chai rượu, ông Hòa cho biết, mỗi chiếc đều có một lý lịch riêng, thể hiện nét đặc trưng văn hóa của từng nước và có hình dáng thú vị như chàng hiệp sĩ Nga, vị cha cố của Anh, nàng vũ công da đen của vùng biển Caribe, anh chàng say rượu đứng ôm cột đèn của Nhật Bản... Đa phần vỏ chai làm bằng thủy tinh, gốm, sứ, hoặc kết hợp thêm gỗ, kim loại rất cầu kỳ.
Trong số những món đã mua, ông Hoà nuối tiếc kể về chiếc chai thuỷ tinh màu Murano của Italy. Đó là sản phẩm chế tác thủ công, mô tả một chú phỗng có dáng vẻ độc đáo, màu sắc rất hài hòa. Sau nhiều lần kỳ kèo, vật nài, cuối cùng ông phải bỏ ra 150 USD, hơn một phần ba tháng lương mới mua được nó. Nhưng không may lại bị vỡ trong quá trình vận chuyển về nhà.
Từng có thời gian làm việc chung tại Đại sứ quán Việt Nam ở Mexico 15 năm trước, ông Ngô Tiến Dũng, 61 tuổi, trú tại huyện Hoài Đức không ít lần được đồng nghiệp dẫn đi chợ trời. "Hễ mua được chiếc vỏ hiếm, anh ấy lại tỉ mỉ đánh rửa rồi ngồi ngắm mãi không thôi", ông Dũng kể.
Mỗi khi về nước, chiếc vali của nhà ngoại giao không có socola, nước hoa hay những món đồ nhập ngoại, thay vào đó chỉ là những vỏ chai rượu được quấn kỹ trong quần áo. Biết sở thích của chồng hơi lạ nhưng bà Quý không bao giờ ngăn cản. "Tôi chỉ dám mua những món thật độc lạ bởi lương có hạn và vẫn phải dành tiền để lo cho vợ con", ông Hòa nói.
Sau 31 năm công tác, đầu năm 2011 ông về hưu. Từ đó đến nay bộ sưu tập hầu như không được bổ sung món nào. Một số người bạn ngỏ ý tìm giúp. Tưởng dễ nhưng cuối cùng ai nấy đều lắc đầu vì tiêu chí "độc - lạ - hiếm" không đơn giản.
Tại Triển lãm thú chơi tao nhã của người Hà Nội dịp Tết Nguyên đán 2011, ông Hòa mang một phần bộ sưu tập vỏ chai ra trưng bày. Ngoài những lời khen, một người để lại góp ý "nhà sưu tầm nên có ý thức dân tộc hơn", khi thấy nhiều vỏ chai rượu ngoại, nhưng hàng Việt quá nghèo nàn. Ông đồng tình nhưng cho biết đó là một việc khó bởi người Việt vẫn mang nặng tư duy chất lượng quan trọng hơn hình thức. "Nhiều nước tôi đến, họ bán cả rượu và vỏ chai. Rượu của ta ngon nhưng gần như chưa được đóng trong những chai đẹp, có hình thù độc lạ", ông chia sẻ.
Hai chiếc vỏ chai rượu có hình dáng kỳ lạ được ông Hoà mua ở chợ trời ngày còn công tác ở nước ngoài. Ảnh: Quỳnh Nguyễn
Bỏ ra 5.000 USD, đến nay người đàn ông 71 tuổi sở hữu 200 vỏ chai rượu của khoảng 30 quốc gia, vùng lãnh thổ đã đi qua như Anh, Pháp, Italy, Đức, Nga, Ba Lan, Mỹ, Canada đến các nước Mỹ Latinh, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc... Có người ngỏ ý muốn mua trọn bộ nhưng ông lắc đầu. "Giữ thì còn có cái để bạn bè, những người yêu thích đến thưởng thức. Còn bán chỉ thu về những tờ giấy cất trong ví", ông nói.
Thời gian tới, ông dự định đóng vài chiếc tủ trưng bày bộ sưu tập, đính kèm "thông tin cá nhân" cho từng vỏ chai để người xem dễ hiểu. Khi ấy, ông có thể đón bạn bè đến thưởng ngoạn những món đồ đã "nhặt nhạnh sau hơn 30 năm lang thang và chinh chiến ở xứ người".
Quỳnh Nguyễn
0 nhận xét:
Đăng nhận xét