Nhiều vấn đề quan trọng xuất hiện trong giai đoạn dậy thì của bé trai thường bị cha mẹ bỏ qua hoặc biết mà không có cách ứng xử phù hợp, dẫn đến nhiều hậu quả.
Trong câu chuyện của hai người mẹ tham gia buổi nói chuyện "Nói với con về tình dục" của Dự án SexEdu thuộc Trung tâm trẻ em và phát triển, Vinh, 13 tuổi – con chị Lan luôn là một cậu bé hồn nhiên.
Một ngày vào năm lớp 7, Vinh nhận ra sự thay đổi khi bị bạn bè đẩy vào người một bạn gái trong giờ ra chơi. Lúc đó cậu nhỏ của cậu tự dưng dựng đứng dậy. Bạn gái xấu hổ bỏ đi, còn mấy bạn trai thì cười đùa không ngớt.
Chị Lan cho hay, ngay từ nhỏ mỗi khi thức dậy vào buổi sáng, "cậu nhỏ" của con trai cứ dựng đứng lên. Ban đầu Vinh không chia sẻ, nghĩ do nhịn tiểu cả đêm nên vậy nhưng sau đó thấy "nó" lớn hơn rất nhiều và thường "ngỏng dậy" bất thình lình.
Nhiều khi vô tình thấy cảnh người lớn hôn nhau trên phim hoặc nhìn tấm ảnh hở hang, có người mẫu mặc bikini, Vinh lại "đứng hình". Để tránh người khác nhìn thấy, cậu thường lấy sách che phía trước quần vì sợ bị đánh giá là người xấu.
Không kiểm soát được "cậu nhỏ" khiến nhiều trẻ trai ở tuổi dậy thì cảm thấy xấu hổ, phải lấy vật khác che đi. Ảnh minh họa.
Rồi Vinh nghĩ ra một cách, mặc hai quần đùi phía trong quần dài khi đến trường. Mỗi lần đi qua các bạn gái, "cậu nhỏ" không dựng đứng lên như trước, mà nằm im, an toàn như ý chí của cậu chủ. Tuy nhiên mỗi lần đi vệ sinh, 3 lớp quần khiến Vinh cảm thấy khó chịu về sự bất tiện.
"Một lần các bạn nhìn thấy, hỏi con trời nóng sao lại mặc nhiều quần như vậy, bị bệnh gì à khiến con chẳng biết giải thích thế nào", sau này Vinh chia sẻ với mẹ.
Sau khi được mẹ chia sẻ, động viên, cậu mới mặc quần lót thay cho 3 lớp quần như trước.
Giống như Vinh, "cậu nhỏ" dựng đứng mỗi sáng khiến Tuấn cảm thấy xấu hổ nếu chẳng may mẹ vào kéo chăn, gọi dậy đi học.
"Mẹ đi ra ngoài đi, con tự dậy được", Tuấn hét lên mỗi khi mẹ chạy xộc vào phòng, kéo phắt cái chăn ra khỏi người cậu.
Bố mẹ Tuấn làm công nhân, tăng ca nhiều nên không có thời gian để ý kỹ mọi thay đổi của con. Thấy con trai sáng dậy cứ đi lại khúm núm, mẹ gặng hỏi thì Tuấn lấy lý do bị đau lưng, đau chân nên cũng tặc lưỡi bỏ qua.
Thời điểm thay đổi tâm sinh lý, Tuấn xa lánh bạn bè vì sợ lộ bí mật của mình. Hết giờ chiều, cậu lại lang thang ở công viên gần nhà hóng mát. Từng cặp trai gái ôm ấp nhau trên ghế đá cũng khiến cậu học sinh lớp 6 cảm thấy bứt rứt, thỉnh thoảng liếc trộm với ánh mắt háo hức. Mỗi lần như vậy, "cậu nhỏ" của Tuấn lại không điều khiển được, nó thức dậy khiến cậu phải lấy cặp sách che đi, tránh người khác nhìn thấy.
"Tuấn trước đây là một cậu bé trầm tính, nhưng có một thời gian tôi để ý khi đứng cạnh các bạn gái, cậu tìm mọi cách để xô vào người các bạn", cô chủ nhiệm kể lại với mẹ Tuấn. Sau này Tuấn kể lại, mỗi lần được va chạm với bạn khác giới, cậu có cảm giác sung sướng mà không hiểu vì sao.
Ở lớp, cậu bé lớp 6 sợ nhất giờ thể dục, đặc biệt khi nhìn thấy các bạn gái chạy, ngực hiện rõ qua lớp áo. Nhiều lúc do không kiềm chế được cảm xúc, "cậu bé" dựng đứng lên. Sợ bạn bè phát hiện, Tuấn đứng khom lưng hoặc quay người sang hướng ít người qua lại. Có thời điểm thầy gọi lên chạy, do không chỉ huy nổi bản thân, Tuấn thoái thác, lấy cớ đau bụng hoặc đau chân. Nhiều lần như vậy, thầy cho điểm kém rồi phản ánh lên cô chủ nhiệm.
Nhận thấy những biểu hiện khác lạ của học sinh, lân la hỏi chuyện, cô chủ nhiệm được Tuấn kể những gì đang trải qua.
"Đó là tâm sinh lý bình thường mà em", cô giáo dẫn dắt câu chuyện. Cô giải thích với cậu về những biểu hiện của tuổi dậy thì và cách để đón nhận chúng.
Rồi Tuấn tiếp tục kể những giấc mơ ẩm ướt do mộng tinh, những lần xem phim đen theo lời thách đố của anh chị lớn. "Em có cảm giác mọi người biết việc làm này của em và luôn mang trong mình cảm giác tội lỗi", Tuấn nói.
Nghe câu chuyện của học sinh, hôm sau cô chủ nhiệm gọi điện cho mẹ Tuấn thông báo những thay đổi tâm sinh lý của con. Cô muốn cùng cha mẹ kết hợp để cùng có những lời khuyên, lời động viên giúp Tuấn vượt qua giai đoạn nhạy cảm này.
Bà Phí Mai Chi - sáng lập Dự án Giáo dục giới tính và tình dục toàn diện SexEdu, chuyên gia Quyền trẻ em, nhận xét, sự "tỉnh dậy bất thình lình của cậu nhỏ" là một trong vô vàn tình huống không kiểm soát được cơ thể của các bé trai ở độ tuổi dậy thì. Việc thiếu hiểu biết về cơ thể và không được hướng dẫn đầy đủ cách ứng xử phù hợp trong trường hợp này dẫn đến nhiều "sự cố" như trong trường hợp của Vinh và Tuấn.
Theo bà Mai Chi, tâm lý chung của các bé trai là cảm giác bối rối, lo âu vì không hiểu chuyện gì đang xảy ra. Thêm vào đó, sự tò mò về cơ thể có thể thúc đẩy trẻ tìm hiểu bằng những hành vi không phù hợp để giảm bớt căng thẳng, cảm xúc như nhìn trộm cơ thể người khác giới, xem phim sex, thủ dâm.
Ngược lại, một số trẻ lảng tránh vấn đề do không biết cách giải quyết cũng dẫn đến ảnh hưởng sức khỏe tinh thần, đời sống cá nhân hoặc kết quả học tập.
Đây là giai đoạn các bậc phụ huynh cần thể hiện sự quan tâm và tế nhị, tinh tế của mình. Người lớn cần quan sát thói quen sinh hoạt và trò chuyện với bé. Cụ thể:
- Trò chuyện với trẻ về hiện tượng thức dậy của "cậu nhỏ" khi dương vật của trẻ có dấu hiệu to ra (đặc biệt là bìu), đó là chỉ báo trẻ sắp có lần xuất tinh đầu tiên. Đồng thời giúp trẻ quan sát:
+ Kiểm tra tình trạng cương dương có thường xuyên diễn ra. Bất kể một bé trai hay một nam giới đều gặp phải tình trạng cương dương (khi dương vật trở nên cứng và dài hơn). Tình trạng này diễn ra từ nhỏ nhưng xảy ra thường xuyên hơn ở giai đoạn dậy thì do lượng nội tiết tố gia tăng hay có suy nghĩ về yêu đương, tình dục hoặc khi kích thích (ví dụ như thủ dâm).
Cương dương có thể xuất hiện bất ngờ mà không cần tác nhân kích thích nên có thể gây ra xấu hổ nếu xảy ra ở nơi công cộng. Đây là tình trạng bình thường của cơ thể và nó sẽ giảm bớt sau một thời gian trẻ làm quen với các phản ứng và tập kiểm soát cảm xúc cơ thể (không xem phim sex, hình ảnh gợi cảm, giúp trẻ giải tỏa căng thẳng không quá tò mò, lo lắng về "cậu nhỏ"... ).
+ Quan sát dương vật khi cương. Thường trẻ sẽ có nhiều băn khoăn, lo lắng về kích thước dương vật ở tình trạng cương dương. Điều này cũng ảnh hưởng đến sự bất an và khó kiểm soát "cậu bé". Bố mẹ giải thích cho trẻ dương vật to nhỏ là do gen của mỗi người, đều không ảnh hưởng tới sức khỏe tình dục. Dương vật sẽ không cương cứng theo chiều thẳng đứng, chúng có xu hướng cong ngược lên trên hoặc cong sang bên. Kiểm tra bao quy đầu có tự động tụt lên hoặc xuống khi dương vật cương lên không, nếu không phải cắt bao quy đầu để đảm bảo giữ gìn vệ sinh và không gây đau.
+ Nhận biết dấu hiệu mộng tinh (hay còn gọi giấc mơ ướt). Mộng tinh là hiện tượng xuất tinh dịch trong khi ngủ. Tinh dịch là một chất lỏng có độ dính và có chứa tinh trùng. Tinh hoàn là nơi sản xuất tinh trùng, khi đạt mức độ phát triển nhất định nó sẽ xuất tinh dịch lần đầu tiên khi tràn đầy. Bạn cần giải thích với trẻ rằng thỉnh thoảng trẻ sẽ thấy quần lót, ga giường ướt khi ngủ dậy do xuất tinh, đôi khi trẻ cũng sẽ thấy những giấc mơ về hành vi quan hệ tình dục "nóng bỏng" đã từng xem ti vi, điều này không có gì sai và bình thường đối với tất cả nam giới.
Tuy nhiên không phải ai cũng gặp tình trạng mộng tinh. Khi xuất tinh, một chất dịch nhờn màu trắng sẽ phun ra khỏi lỗ tiểu (là vị trí mà nước tiểu chảy ra). Đây là cách mà cơ thể báo cho con biết con đã sẵn sàng sinh sản về mặt thể chất, cũng tương tự như việc hành kinh ở các bạn gái. Trẻ có lần xuất tinh đầu tiên khoảng 12-14 tuổi (trong khoảng 1-2 năm có dấu hiệu đầu tiên của giai đoạn dậy thì). Nếu trẻ trên 14 tuổi, bố mẹ có thể cân nhắc việc nói chuyện với con về thủ dâm đúng nhằm kiểm soát được sự tỉnh dậy bất ngờ của "cậu nhỏ" nơi công cộng.
- Giáo dục trẻ trên tinh thần cởi mở, tôn trọng, giúp trẻ yên tâm và có cảm giá tự tin về chính cơ thể mình. Không cười nhạo, chỉ trích khi trẻ kể các hành vi chưa phù hợp, phân tích hậu quả nếu tiếp tục thực hiện hành vi. Trò chuyện để hướng dẫn trẻ tự đưa ra quyết định. Khi đó trẻ sẽ dễ dàng học được cách kiểm soát "cậu nhỏ" có tính đạo đức.
- Hướng dẫn trẻ cách chọn và mặc quần lót đúng kích cỡ, chủng loại thoáng mát. Đồng thời dạy trẻ cách vệ sinh bộ phận sinh dục đúng cách.
Hải Hiền
0 nhận xét:
Đăng nhận xét