Bình ĐịnhHơn 30 năm nay, ông Phẩm có một thói quen ngay khi thức dậy là ra thăm vườn mai bonsai, thấy chúng khỏe mạnh ông mới yên tâm bắt đầu một ngày mới.
Ông Đỗ Văn Phẩm (66 tuổi) kể, thời trước vợ chồng ông phải làm đủ nghề để có tiền nuôi con ăn học nhưng làm gì cũng thua lỗ, nợ nần. Chán nản, ông đưa cả gia đình rời Tây Nguyên trở về quê ở An Nhơn, Bình Định, đi làm thuê cho một số hộ trồng mai. Cái duyên của ông với những cây mai vàng bắt đầu từ đây.
Ông Đỗ Văn Phẩm cho hay gốc mai "Ốc sên" là cây bonsai đầu tiên thực hiện, có tuổi đời 36 năm, khách trả giá 60 triệu đồng nhưng không bán mà chỉ để kỷ niệm. Ảnh: Minh Tâm.
Ông gặp Sáu Sự - một tay trồng mai có tiếng ở làng mai truyền thống Háo Đức, An Nhơn thời đó. Những ngày làm thuê, ông Phẩm học được ít nhiều kinh nghiệm và nhận thấy thị trường mai lúc đó kiếm tiền được nên muốn thử sức.
Tận dụng giống cây từ vườn Sáu Sự, ông bắt đầu trồng mai. Thời gian đầu ông Phẩm trồng mai dáng long theo thị hiếu thị trường nhưng không có lợi nhuận vì nhiều người trồng, khó bán. Nhiều đêm trằn trọc, ông lang thang một số vườn mai để tìm hiểu cách tạo dáng mai mới, độc lạ, với hi vọng khách hàng ưa chuộng hơn. Khoảng năm 2000, ông Phẩm quyết định chuyển hướng sang mai bonsai.
Nhưng kiến thức về mai bonsai hay kinh nghiệm đều không có nên thời gian đầu ông làm chết hơn trăm cây. "Không xót tiền mà tôi tiếc cây chết nhiều quá, tôi chăm cây như chăm con, đứt cả ruột", ông kể.
Ông Phẩm cho biết, mai thị trường trồng rất dễ, nhưng để tạo dáng một cây bonsai có thân hình ưng ý phải mất nhiều năm. Đầu tiên, phải chọn được những gốc mai phù hợp mắt nhìn sau đó, người nghệ nhân đem về cắt hết các chi, cành chỉ lấy bộ đế (rễ) để trồng và chờ cho đến khi cây đâm từng chồi non. Đôi khi ông gặp cây yếu quá nên chết, xem như mất vốn.
Khi cây sống, ông Phẩm bắt đầu tạo một dáng thế mới, gọn nhẹ, nhưng việc này đòi hỏi thời gian rất dài, gần cả chục năm mới được một chậu mai bonsai đẹp.
"Đến bây giờ, khi đã có kinh nghiệm rồi tôi vẫn không tự tin 100% là làm bonsai mà không chết cây vì nó cực kỳ khó chăm sóc. Tưới nhiều cũng chết, tưới ít cũng chết, phân nhiều cũng chết... phải biết thế nào là đủ mới được. Rất nhọc công", ông nói.
Theo ông, không có dáng mai bonsai nào gọi là đẹp tuyệt đối, tùy theo nhãn quan của nghệ nhân mà tạo dáng xấu hay đẹp. Hiện khách hàng rất chuộng mai bonsai có dáng quái. Mùa Tết năm ngoái ông Phẩm thu về khoảng 500 triệu tiền bán mai bonsai.
Hiện khu vườn của người đàn ông 66 tuổi này có khoảng 150 cây mai bonsai, tổng giá trị ước tính hơn một tỷ đồng, chuẩn bị được đưa ra thị trường dịp Tết Quý Mão. Cây mini có giá khoảng 3-5 triệu, loại lớn hơn giá chục triệu cho đến trăm triệu đồng.
"Tôi có cây mai bonsai tuổi đời 60 năm, người ta trả giá trăm triệu mà tôi vẫn chưa bán", ông nói.
Hiện ông Đỗ Văn Phẩm có khoảng 150 cây mai bonsai tại nhà ở thị xã An Nhơn, Bình Định. Ảnh: Minh Tâm.
Nghệ nhân Nguyễn Xuân Hà, Phó chủ tịch Hội sinh vật cảnh thị xã An Nhơn, là một trong những người chơi mai bonsai tiên phong. Ông cho biết, nghề trồng mai bonsai ở An Nhơn phát triển mạnh khoảng 5-7 năm trở lại đây. Hiện có trên 10.000 hộ dân trồng mai thương phẩm, với trên 15 triệu cây, mỗi năm xuất bán khoảng 2 triệu chậu, thu hơn 100 tỷ đồng.
Do nhiều nhà vườn trồng nên tình trạng đội giá vào dịp Tết thường không xảy ra. "Giá mai bonsai phổ biến hiện nay dao động từ vài triệu cho đến trăm triệu, tùy vào tuổi đời của cây, càng cao giá trị càng đắt", ông Hà chia sẻ.
Hiện ông Hà cũng sở hữu vườn mai bonsai khoảng 3.000 chậu từ 7 năm đến hàng chục năm, nằm trên tuyến đường quốc lộ 1A, thị xã An Nhơn. Trong đó, nhiều gốc với dáng thế đẹp, độc lạ có giá trị lên đến vài trăm triệu đồng. Ông Hà cho hay, ở đất Bình Định, trồng mai bonsai đã giúp nhiều gia đình có của ăn của để, nuôi con cái học thành tài.
Chia sẻ thêm về kỹ thuật trồng mai bonsai, ông Hà nói, bản chất cây mai không chịu đè xuống nên việc uốn nắn, tạo dáng rất khó. Ở An Nhơn hiện giờ, nhà vườn nào cũng có mai bonsai nhưng "về cơ bản, nhiều nhà vườn làm chưa chuẩn, vì cây bonsai phải "đầu voi đuôi tý" mới đúng".
Theo ông Hà, chơi bonsai không chỉ đơn thuần là nghệ thuật, mà còn tập cho người trồng, người chơi tính kiên nhẫn. Chấp nhận thời gian dài 5,7 hay 10 năm sau mới có một tác phẩm ưng ý.
Tại An Nhơn, trong giới mai bonsai ít tuổi có anh Ngô Mạnh Tuân, 31 tuổi, chủ vườn của 300 cây đủ loại. Dù không phải là người tiên phong, nhưng vườn mai bonsai của anh Tuân Tết năm nào cũng hút hàng. Khoảng từ cuối tháng 11, đầu tháng 12 thị trường mai ở Bình Định đã bắt đầu sôi động. Các nhà vườn đã chuẩn bị hàng phân phối cho các tỉnh thành trong cả nước. "Mai bonsai vừa đẹp vừa dễ vận chuyển nên khách hàng rất chuộng", anh Tuân nói.
Cây mai bonsai tên "Lão mai", có người trả giá 200 triệu nhưng anh Ngô Mạnh Tuân chưa bán. Ảnh: Mạnh Tuân.
Nhờ vườn mai bonsai, ông Phẩm lo cho các con ăn học thành tài. Ông kể, vừa xây nhà mới và sắp xếp lại vườn mai. Hai cây mai ngũ phúc, ông đặt trước cửa nhà, có người trả 140 triệu đồng, nhưng ông chưa bán vì tiếc. Theo ông, nhiều người muốn tậu hai chậu mai này vì dáng thế của cây mang ý nghĩa tài lộc.
Hiện ông Phẩm chỉ bán mai bonsai cho người thật sự am hiểu và đam mê. Ông nói: "Một số người chỉ biết bỏ tiền để mua cây mà không biết yêu cây, để nó chết thì thật tàn nhẫn. Cây tôi nhọc công chăm sóc bao năm trời, sức lực, trí tuệ tôi dồn vào cây mai rất nhiều nên phải trao cho người thật sự có tâm".
Minh Tâm
0 nhận xét:
Đăng nhận xét