Nghiên cứu mới của Đại học Kent State cho thấy việc chủ quan với dịch Covid-19 có thể là do khả năng toán học rất hạn chế của người dân "xứ cờ hoa".
Mọi người trên khắp nước Mỹ tuyên bố họ không phải là người thích toán. Họ thậm chí sẵn sàng thừa nhận căm ghét một số nguyên tắc cơ bản của toán học, chẳng hạn như phân số. Trong nghiên cứu về việc người lớn hiểu phân số thế nào, một người tham gia còn khẳng định: "Phân số là cơn ác mộng tồi tệ nhất của tôi!"
Liệu việc mọi người sợ, ngại toán học, và những sai lầm toán học phổ biến của họ ở trường, có dẫn đến những hiểu lầm trong thế giới thực về mức độ nguy hiểm của dịch đối với sức khỏe của chính họ và xã hội nói chung hay không?
Mỹ hiện là quốc gia có số người nhiễm và tử vong vì Covid-19 cao nhất thế giới. Ảnh: New York Times.
Bốn giáo sư tâm lý học tại Đại học Kent State đang nghiên cứu về cách mọi người ở mọi lứa tuổi học toán. Họ cũng xác định các chiến lược mọi người thường sử dụng khi cố gắng giải các bài toán khó.
Một quan niệm sai lầm rất phổ biến mà họ lo ngại là "Thiên vị số nguyên" (whole number bias). Đây có thể là nguyên nhân khiến nhiều người đánh giá thấp Covid-19.
Phân số gồm hai phần: tử số và mẫu số. "Thiên vị số nguyên" xảy ra khi mọi người có xu hướng tự động nghĩ tử số và mẫu số là những số nguyên trước khi họ xử lý các con số sâu hơn để hiểu giá trị thực của chúng. Họ áp dụng những gì họ biết về số nguyên cho tất cả các số khác, bao gồm cả phân số. Ví dụ, mọi người có thể lầm tưởng rằng 1/14 nhỏ hơn 1/15 vì 14 nhỏ hơn 15.
Trong một nghiên cứu, nhóm sinh viên đại học cộng đồng cùng được cho thấy hai phân số và được yêu cầu chỉ ra số nào lớn hơn. Trong một cặp phân số này, số lớn hơn có tử số lớn hơn nhưng mẫu số nhỏ hơn. Vì vậy, với hai phân số 3/7 và 2/9, các sinh viên trả lời 3/7 lớn hơn là chính xác. Tuy nhiên, chỉ có 54% sinh viên trả lời đúng.
Khi được hỏi cách họ quyết định phân số nào lớn hơn, nhiều sinh viên cho biết chỉ để ý đến tử số hoặc mẫu số, thay vì xem xét cả hai. Những người trả lời sai rằng 2/9 lớn hơn 3/7 đã làm như vậy vì họ chỉ so sánh mẫu số và kết luận rằng 9 lớn hơn 7.
Trong cuộc sống hàng ngày, mọi người gặp các con số, bao gồm cả phân số và cần hiểu ý nghĩa của chúng. Khi nói đến thống kê sức khỏe, việc hiểu sai giá trị của các con số có thể dẫn đến những hậu quả tiêu cực - chẳng hạn như đánh giá thấp mức độ tử vong của Covid-19.
Tin tức về Covid-19 đầy rẫy những thống kê phức tạp. Nhiều trong các số liệu thống kê liên quan đến tỷ lệ, rất khó hiểu và nhiều người không thích.
Hơn nữa, "ngại toán học" (math anxiety) hay một cảm giác sợ hãi khi nói đến toán học, khiến mọi người chọn cách tránh nghĩ, hoặc không suy nghĩ sâu sắc về những con số họ gặp phải trong cuộc sống hàng ngày.
Những người "ngại toán học" còn tệ hơn khi ước tính các phân số.
Ngay từ đầu đại dịch Covid-19, có một vài thông tin lưu ý rằng cúm gây tử vong nhiều hơn cả nCoV. Và sự nhầm lẫn này dường như vẫn tồn tại. Đặc biệt là khi số ca tử vong hoặc số ca nhiễm Covid-19 so với cúm có thể được đề cập một cách tách biệt thay vì tỷ lệ tử vong trong tổng số ca nhiễm.
Trong một ví dụ khác gần đây, Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ đã xét nghiệm nCoV cho nhiều người hơn bất kỳ nơi nào trên thế giới. Mặc dù điều này có thể đúng về mặt con số tuyệt đối, nhưng không tính đến tổng số dân và mật độ dân số so với các quốc gia khác.
Các nhà khoa học cho rằng nếu muốn đánh giá nguy cơ, nên chia số người chết do Covid-19 gây ra cho tổng số người mắc bệnh. Cả hai con số này được cập nhật hàng ngày bởi một nhóm các nhà nghiên cứu tại Đại học Johns Hopkins.
Sau đó, so sánh tỷ lệ tử vong này với tỷ lệ tử vong của các bệnh quen thuộc hơn, chẳng hạn như cúm được cập nhật bởi Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC)
Ví dụ, dựa trên dữ liệu ngày 2/4, tỷ lệ tử vong của Covid-19 toàn cầu là 5%, tức lấy 49.236 (ca tử vong) chia cho 965.246 (ca nhiễm). Hiện tại, tỷ lệ tử vong do cúm theo CDC là 0,1% (62.000 chia cho 54.000.000 bằng 0,1%). Như vậy có nghĩa là, đến ngày 2/4, tỷ lệ tử vong do Covid-19 lớn hơn tỷ lệ tử vong do bệnh cúm 50 lần.
Tuy nhiên nên nhớ tỷ lệ tử vong vẫn thay đổi bởi tổng số ca tử vong và ca nhiễm hay tử số và mẫu số vẫn đang tiếp tục tăng.
Mặc dù có thể còn quá sớm để nói chính xác mức độ nguy hiểm của Covid-19, một số ước tính hiện tại cho thấy Covid-19 có thể nguy hiểm hơn gấp nhiều lần.
Ánh Dương (Theo World Economic Forum)
0 nhận xét:
Đăng nhận xét